Leestijd: 8 minuten
Facebook verandert per 1 januari 2015 haar gebruiksvoorwaarden
Het zal u misschien niet ontgaan zijn dat Facebook haar gebruiksvoorwaarden per 1 januari 2015 verandert. Dit stuitte op veel kritiek, onder andere van het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP), vanwege de grote impact op de privacy van haar gebruikers.
Op een blog uit 2013 van NORD werd al verslag gedaan van het voornemen van Facebook om haar regels te wijzigen. De nieuwe privacyvoorwaarden geven Facebook onder meer het recht om gegevens en foto’s uit Facebook-profielen te gebruiken voor commerciële doeleinden. Ook wordt tegelijkertijd het recht van de gebruiker op privacybeheer verwijderd.
Duitse Facebookgebruikers schijnen wel nog het recht en de technische mogelijkheid te behouden om zich te kunnen onttrekken aan gebruik van hun gegevens in advertenties. Voor Nederlandse gebruikers geldt deze uitzondering helaas niet. Google heeft eind 2013 soortgelijk gebruik van namen en foto’s in advertenties mogelijk gemaakt, maar biedt wel de mogelijkheid aan gebruikers om zich daarvoor af te melden. Beide giganten nemen hetzelfde standpunt in: Bevalt het u niet, dan mag u altijd stoppen met het gebruik van hun diensten.
De relevante regels
In de nieuwe voorwaarden van Facebook staan onder meer de volgende twee bepalingen:
2. Inhoud en informatie delen
Je bent zelf eigenaar van alle inhoud en informatie die je plaatst op Facebook en in je privacy- en app-instellingen kun je bepalen hoe dit wordt gedeeld. Verder gelden de volgende bepalingen:
1. Voor inhoud waarop intellectuele-eigendomsrechten rusten, zoals foto’s en video (IE-inhoud), geef je ons nadrukkelijk de volgende toestemming, afhankelijk van je privacy- en app-instellingen: je verleent ons een niet-exclusieve, overdraagbare, royaltyvrije, wereldwijde licentie om alle IE-inhoud te gebruiken die je plaatst op Facebook of in verband met Facebook (IE-licentie). Deze IE-licentie eindigt wanneer je jouw IE-inhoud of je account verwijdert, tenzij je jouw inhoud hebt gedeeld met anderen en zij de inhoud niet hebben verwijderd.
en
9. Over advertenties en andere commerciële inhoud die worden geboden of verbeterd door Facebook
Ons doel is advertenties en andere commerciële of gesponsorde inhoud te leveren die waardevol zijn voor onze gebruikers en adverteerders. Om ons hierbij te helpen, ga je akkoord met het volgende:
1. Je geeft ons toestemming je naam, profielfoto, inhoud en informatie (zoals een merk dat je leuk vindt) te gebruiken voor commerciële, gesponsorde of gerelateerde inhoud die door ons wordt aangeboden of verbeterd. Dit betekent bijvoorbeeld dat je een bedrijf of een andere entiteit toestaat ons te betalen om je naam en/of profielfoto met je inhoud of informatie te tonen, zonder dat je daarvoor compensatie krijgt. Als je een specifieke doelgroep hebt geselecteerd voor je inhoud of informatie, respecteren we bij het gebruik je keuze.
2. We geven je inhoud of informatie niet zonder jouw toestemming aan adverteerders.
Dit gaat veel verder dan alleen het gebruik mogen maken van de foto en naam voor reclame van de gebruiker. In beginsel mag Facebook alles met uw geüploade content, waaronder uw gehele virtuele identiteit op hun platform. Misschien denkt u dat Facebook alleen recensies doorplaatst die u misschien heeft gegeven, maar de regels staan gewoon toe dat uw foto, naam en door u geüploade content gebruikt mogen worden zoals Facebook dat wil.
De enige begrenzing is dat ze zich houden aan de doelgroep waaraan u de content heeft opengesteld. Maar naam en profielfoto zullen vrijwel altijd openbaar zijn en dus gebruikt kunnen worden voor reclame, die voor iedereen zichtbaar is.
De belofte van Facebook om inhoud of informatie niet zonder uw toestemming aan adverteerders te geven is loos; u geeft die toestemming immers door akkoord te gaan met de betreffende voorwaarden. Het plaatsen van een tekstje op uw profiel dat Facebook uw gegevens niet mag gebruiken is zinloos; door Facebook te blijven gebruiken na 1 januari 2015 heeft u die toestemming immers gewoon gegeven.
De marketing
Facebook verdient miljarden aan marketing. Vooral met het bouwen van profielen, op basis van informatie die gebruikers (en hun online vriendjes) vrijwillig aan Facebook uploaden, kan Facebook aan adverteerders gerichte doelgroepen verkopen. Dit heet behavioral advertising. Het is de merkhouder die dan zelf zijn product of dienst aan de geselecteerde gebruikers probeert te verkopen.
Een andere vorm van marketing is het gebruik van peer reviews. Dit gaat uit van het feit dat een recensie van een gelijke of een kennis meer kracht heeft dan een advertentie van de merkhouder. Mensen vinden enthousiaste aanprijzingen van gelijken nu eenmaal betrouwbaarder dan enthousiaste aanprijzingen van de merkhouder zelf.
De vraag is of reclame met uw identiteit recht doet aan uw persoonlijke levenssfeer en de controle die u zelf over uw imago wenst te hebben. Straks wordt u wellicht ongewild het boegbeeld voor bier, aambeienzalf of gênante producten of diensten…
Hoe nu verder?
Het CBP heeft vorige week aangekondigd een onderzoek te starten naar de nieuwe voorwaarden en heeft Facebook verzocht de verandering van regels voorlopig uit te stellen. De vraag is of Facebook zich daar wat van aantrekt. De reclameinkomsten zullen de mogelijke boetes vele malen overstijgen. Ondertussen zijn er ook al privacyvriendelijke sociale netwerken, zoals diaspora* of Twiible, maar weinig mensen lijken de overstap te overwegen of er gewoon op te vertrouwen dat het gebruik van hun persoonsgegevens wel mee zal vallen.
De huidige wijzigingen in omgang met gegevens van gebruikers zijn daarentegen redelijk zichtbaar in vergelijking met wat Facebook nu al doet. Het gaat straks ook om content die gebruikers zelf posten en deze kunnen door de gebruikers zelf en hun omgeving weer in de vorm van advertenties worden teruggezien. Het maken en verkopen van profielen gaat echter onverminderd door en dat is veel minder transparant. Facebook immers kan bij de contacten, de GPS-locatie, de agenda op de telefoon, het gedrag van de gebruikers van Facebook, browsergeschiedenis en waarschijnlijk nog veel meer metagegevens van haar gebruikers. En wat Facebook daar mee doet?
Als niemand overstapt behoudt Facebook de kritische massa. En die massa is helaas niet kritisch. Misschien toch maar het gros aan persoonlijke content vóór 1 januari 2015 verwijderen en voortaan zorgvuldig afwegen wat je in de marketingmachine stopt?
