Leestijd: 8 minuten
Waarom privacy belangrijk is
Privacy is het grondrecht waarmee iedereen zichzelf kan zijn onder afscherming van derden, waaronder de overheid. In onze informatiemaatschappij zorgt dit recht ervoor dat men een zekere mate van controle krijgt over de door anderen verwerkte persoonsgegevens. Met het recht op privacy kan iedereen zich verzetten tegen verwerking van persoonsgegevens, die niet noodzakelijk zijn of niet voor het doel gebruikt worden waarvoor u ze heeft afgegeven.
Het misbruik van persoonsgegevens voor andere doelen wordt ook wel ‘function creep’ genoemd. Dit is een groot risico met moeilijk voor te stellen gevolgen. Niet iedereen zal wakker liggen van wat extra gerichte advertenties in de browser of op de smartphone, maar wat als uw zorgverzekeraar uw ongezonde levensstijl (bijvoorbeeld bekend via Facebook) tegen u gaat gebruiken door premies te verhogen? Het meest schrijnende voorbeeld van “function creep” uit het verleden is wellicht het misbruiken van de registraties van geloofsovertuigingen bij de burgerlijke stand door de Nazi’s voor het efficiënt organiseren van razzia’s.
Soms kunnen persoonsgegevens ook door onbenulligheid van de verwerker (of zelfs kwade wil) gelekt of gedeeld worden. In de Verenigde Staten maakte een ziekenhuis het recentelijk zelfs al te bont door de uitslag van een soa-test van een patiënt online te zetten. Dit leidde uiteraard tot vervelende sociale repercussies voor de patiënt.
De vraag is echter of blind vertrouwen in Europese regels wel voldoende is. Voorkomen is altijd beter dan genezen. Het zal daarom zeker helpen om de constante stroom aan persoonsgegevens en aanvullende gegevens te stoppen of op zijn minst te beperken. Dat kan onder andere met de hieronder vermelde software.
Privacy software en browsers
Browsers gaan niet allemaal even veilig om met uw persoonsgegevens en voorkeuren. Google Chrome heeft weliswaar een ‘incognitomodus‘, maar deze beschermt de gebruiker alleen maar tegen pottenkijkers die zich aan hetzelfde kant van het scherm bevinden. Google waarschuwt op het startscherm dan ook met “Als je incognito bent, wordt je browsergeschiedenis niet verborgen voor je werkgever, je internetprovider of de websites die je bezoekt.”, maar zwijgt bijvoorbeeld wat Google zelf gebruikt van de informatie die via Chrome wordt verkregen.
Een optie om Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera en Safari privacyvriendelijker te maken is de installatie van een cookie- en trackerwerende plug-in, zoals Ghostery. Een meer rigoreus alternatief is om Epic Privacybrowser te gaan gebruiken. Deze is ook gebaseerd op Chromium en lijkt daarom op Google Chrome qua uiterlijk en gebruik. Epic weert cookies en trackers, maar biedt ook de mogelijkheid om over het web te surfen via een proxyserver.
Privacy software en zoekmachines
Een mooie manier om het profiel van surfers te bepalen is door hun interesses (of obsessies), die blijken uit zoekopdrachten, te registeren en verder te verwerken. Google is er een miljardenbedrijf door geworden, maar ook Microsoft’s Bing en Yahoo! timmeren aardig aan de weg. Gelukkig zijn er ook een aantal zoekmachines die zorgvuldiger omgaan met de privacy. Een aantal zijn: Startpage (met de mogelijkheid om anoniem voorkeuren op te slaan), Epic Search (gelieerd aan de hiervoor genoemde Epic Privacybrowser) en DuckDuckGo. Het zal aan uw eigen voorkeuren liggen welke browser het beste past.
Privacy software en social media en chat
Het leuke voor social media giganten als Facebook, Google+ en WhatApp is dat gebruikers vrijwillig allerlei content, informatie over zichzelf en hun vrienden online zetten. Zo dragen de gebruikers zelf bij aan een goudmijn aan marketinginformatie. Het gevaar is dat men niet weet hoe Facebook en Google de persoonsgegevens gaan gebruiken, maar wel dat ze daar alle rechten toe hebben gekregen van de gebruikers zelf.
Gelukkig verschijnen er steeds meer alternatieven. Zo gebruiken Cryptocat en Syme encryptie om alle informatie te versleutelen voordat het online komt. Dit heeft als doel om mensen die niet in een bepaalde groep of kring zitten, waaronder de social mediabeheerder zelf, buiten te sluiten van de informatie. Achter deze alternatieven zit echter geen verdienmodel, dus het is de vraag wat de continuïteit van dergelijke gratis diensten zal zijn. Misschien is het dan een beter idee om gewoon betaalde social media af te nemen, bijvoorbeeld van het Nederlandse Twiible. Twiible deelt uw persoonsgegevens niet met derden en gebruikt uw gegevens evenmin voor het plaatsen van advertenties of commerciële aanbevelingen van derden.
Privacy software en e-mail
E-mail wordt over internet verstuurd in de vorm van ‘platte tekst‘. Dat houdt in dat onderschepte berichten of delen daarvan door een ieder gelezen en begrepen kunnen worden. Beter zou het zijn om berichten bij de verzender te versleutelen en ervoor te zorgen dat alleen de beoogde ontvanger het bericht kan ontcijferen. Dit kan door ontvangers uw publieke sleutel te geven, terwijl uzelf uw privé-sleutel gebruikt om berichten te coderen. Dat heet ook wel ‘asymmetrische cryptografie‘. Software die hierbij helpt is bijvoorbeeld PGP of GPG (voor Gmail).
Privacy en smartphones
Voor marketeers (en anderen) zijn smartphones de ware melkkoe van persoonsgegevens. Bij het installeren van een gratis app denkt de gebruiker over het algemeen weinig na over de gegevens die de ontwikkelaar van zo’n app uit de telefoon kan halen: persoonsgegevens van de gebruiker en van zijn contacten, locatie, tijdstippen en daarmee het dagritme, surfgedrag, etc. etc. Het populairste besturingssysteem (Android) is in handen van de grootste marketing club van de wereld: Google. Gelukkig zijn er ook ontwikkelaars van smartphones die vanuit de privacybeschermingsgedachte een mobiel ontwikkelen, zoals het Zwitserse Blackphone.
Conclusie
Wie zijn privacy heilig wil beschermen kan beter offline blijven. Maar er zijn gelukkig ook simpele middelen en software om de online privacy beter te beschermen. Het blijft in de praktijk wel altijd de afweging tussen gebruiksgemak enerzijds en de privacybescherming anderzijds. Het zal nog wel even duren voordat de kritische massa aan vrienden Facebook heeft verruild voor het betaalde Twiible.
Mochten lezers van dit blog nog essentiële privacy software missen uit het bovenstaande overzicht; laat dit in een reactie weten.
