Leestijd: 7 minuten
Wat zijn algemene voorwaarden?
Algemene voorwaarden zijn contractuele bepalingen die bedrijven keer op keer weer willen toepassen. Een bepaling of beding dat de kern van de prestaties aangeeft is niet een algemene voorwaarde, maar een zogenaamd kernbeding. Denk hierbij aan cruciale bepalingen die gaan over welk product of welke dienst en tegen welke prijs. Algemene voorwaarden zijn dus de daarop aanvullende spelregels die onderwerpen behandelen zoals aansprakelijkheid, betaaltermijnen en rechtskeuze.
In Nederland hebben wij veel aanvullend recht dat de verhouding tussen partijen wettelijk regelt. Daarvan mogen partijen wel contractueel afwijken. Hoewel het opstellen en gebruiken van algemene voorwaarden niet verplicht is, kan het verstandig zijn om niet alleen op de wet te vertrouwen. De gebruiker van de voorwaarden kan de speelruimte die de wet biedt dus als het ware gunstiger benutten.
Waarom algemene voorwaarden gebruiken?
Door algemene voorwaarden te gebruiken wordt tussen leveranciers en afnemers duidelijkheid verschaft over een aantal belangrijke thema’s. Als de afnemer de algemene voorwaarden accepteert, dan kunnen partijen zich richten op de afspraken over de hoofdzaken: welk product of dienst, de prijs, de hoeveelheid en/of de duur. Hieronder worden enkele – maar lang niet alle – veel voorkomende bedingen genoemd:
Aansprakelijkheid
Leveranciers willen de aansprakelijkheid voor eventuele schade zo veel mogelijk beperken. Zeker leveranciers die een relatief goedkope dienst leveren, zullen niet voor miljoenen euro’s aan aansprakelijkheid willen aanvaarden. Ook hun verzekeraars vinden dat geen goed idee. Een aansprakelijkheidsbeperking kan dus voor meer balans zorgen tussen risico’s en verdiensten. Schade die ontstaat uit opzet of bewuste roekeloosheid van de bedrijfsleiding is echter nooit te beperken.
Betaling
De prijs zelf zal een kernbeding zijn, maar afspraken over betalingswijze en -termijn kunnen prima in de voorwaarden. Ook de gevolgen van niet of te late betaling kunnen duidelijk geregeld worden. Zo kunnen de incassokosten royaal voor rekening van de wanbetaler komen. Ook kan er rente worden gerekend over het openstaande bedrag.
Eigendomsvoorbehoud
Soms is het risicovol om producten al te leveren aan de afnemer, terwijl er nog niet voor betaald is. Behalve het vragen van een voorschot, is ook het bedingen van eigendomsvoorbehoud een optie. Zelfs na levering blijven de zaken in eigendom van de leverancier tot aan het moment van betaling. Bij een eventueel faillissement zal de curator deze zaken in bezit van de afnemer weer terug moeten geven.
Recht en rechter
Als er geschillen ontstaan bij partijen, dan is het handig om te weten naar welk recht er moet worden gekeken en welke rechter bevoegd is. De eerste vraag is met name relevant bij internationale overeenkomsten. De tweede vraag is altijd aan de orde. Ook kunnen alternatieve vormen van geschilbeslechting, zoals mediation, worden bedongen.
Correct gebruik van de voorwaarden
Om de algemene voorwaarden van toepassing te laten zijn, moet men deze correct hanteren. Zo dient de gebruiker van de voorwaarden de tegenpartij vóór of bij het sluiten van de overeenkomst de redelijke mogelijkheid te bieden kennis ervan te nemen. Let op: Dat betekent dat achteraf de voorwaarden van toepassing verklaren – bijvoorbeeld pas in de opdrachtbevestiging – te laat is. Ze zijn dan niet van toepassing op de overeenkomst. De offerte is vaak het aangewezen moment. Als deze de voorwaarden van toepassing verklaart én deze ook als bijlage bevat, dan is dat op tijd.
De wet zegt weliswaar dat het ouderwetse ’ter hand stellen’ geldt als een goede manier van kennis laten nemen van de voorwaarden, maar in onze moderne wereld sluiten wij ook vaak overeenkomsten op afstand. Voor vele ‘dienstverrichters‘ en voor partijen die online of ‘langs elektronische weg‘ (zoals via e-mail of bij een webshop) overeenkomsten sluiten, gelden lichtere eisen. Het deponeren van de voorwaarden bij de Kamer van Koophandel of bij de rechtbank is meestal niet zinvol. Dit biedt slechts uitkomst als het redelijkerwijs niet mogelijk is om ze voor het sluiten van een overeenkomst kenbaar te maken, maar die uitzondering gaat bijna nooit op.
Als de voorwaarden niet correct ter kennis zijn gegeven, dan kan de tegenpartij de betreffende bedingen laten ‘vernietigen‘. Dat houdt in dat deze niet meer gelden in de overeenkomst tussen partijen. Dan vallen partijen weer terug op wat de wet en het recht regelt over hun rechtsverhouding.
Correcte inhoud van de voorwaarden
Ook kan de wederpartij bedingen uit algemene voorwaarden vernietigen als deze onredelijk bezwarend zijn. Dat hangt ook samen met de wijze waarop de voorwaarden tot stand zijn gekomen en de wederzijdse belangen van de contractspartijen. Voor grotere ondernemingen gaat deze uitzondering niet op. Voor consumenten daarentegen is deze regeling uitgewerkt in een zogenaamde zwarte lijst (altijd foute bedingen) en grijze lijst (naar omstandigheden foute bedingen).
Voorbeelden van onredelijk bezwarende bepalingen zijn onder meer:
- het niet mogen opeisen van wat de leverancier moet leveren;
- de mogelijkheid de bedongen prijs binnen drie maanden te verhogen, zonder mogelijkheid te ontbinden;
- het verbieden of beperken van opzeggingsmogelijkheden bij mondelinge of elektronische overeenkomsten.
Vragen over het opstellen van voorwaarden?
Neem contact op met één van de specialisten van NORD Advocaten. Wij behandelen met grote regelmaat het opstellen en aanpassen van voorwaarden. Ook staan wij cliënten bij in onderhandelingen over het toepassen van voorwaarden en de redactie daarvan.
