Wat is een handelsnaam?
Een handelsnaam is de naam waaronder een onderneming in het economisch verkeer naar buiten treedt. Het is net als een merk een onderscheidingsteken. Waar een merk tot doel heeft waren en/of diensten te onderscheiden, heeft een handelsnaam tot doel ondernemingen te onderscheiden. Om een handelsnaam te verkrijgen is het nodig en voldoende om de handelsnaam daadwerkelijk te voeren. Het is een groot misverstand dat inschrijving van de handelsnaam in het handelsregister (bij de Kamer van Koophandel) vereist zou zijn.
Meer over handelsnamen weten? Bekijk deze blog van NORD.
Verschillen tussen handelsnamen en merken
Er bestaat een aantal belangrijke verschillen tussen merken en handelsnamen. Naast het hierboven genoemde verschil, dat merken waren en diensten onderscheiden en handelsnamen ondernemingen, zijn de volgende verschillen van belang:
- Een merkrecht moet aangevraagd worden, terwijl een handelsnaam door gebruik verkregen wordt. Daarmee hangt samen dat het verkrijgen van een merkrecht geld kost, terwijl het verkrijgen van een handelsnaam gratis is.
- Een merkrecht is geldig in het geografische gebied waarin het aangevraagd is. Een Benelux-merk is dus geldig in de gehele Benelux en een Uniemerk is geldig in de gehele Europese Unie. Een handelsnaam geldt alleen in het gebied waar de onderneming daadwerkelijk actief is, het zogeheten “bedrijfsdebiet”. Dat de website van een onderneming in heel Nederland toegankelijk is, is niet heel relevant. Een thuiszorgonderneming verleent haar diensten bijvoorbeeld doorgaans regionaal en geniet buiten die regio daarom geen bescherming, zo is recentelijk nog beslist.
- Een merk moet onderscheidend vermogen hebben. Zonder onderscheidend vermogen is het niet mogelijk om een merkrecht te verkrijgen. Met deze eis van onderscheidend vermogen hangt nauw samen dat een merk niet beschrijvend mag zijn. Een klassiek voorbeeld is dat het teken “apple” beschrijvend is voor appels, maar onderscheidend is voor computers. Een handelsnaam hoeft van oudsher geen onderscheidend vermogen te hebben. De handelsnaam “Fietsenwinkel Groningen” is dus een geldige handelsnaam. Wel is de beschermingsomvang, de reikwijdte van de bescherming, bij een beschrijvende handelsnaam minder.
Beschrijvende handelsnamen
Handelsnamen hoeven van oorsprong dus geen onderscheidend vermogen te bezitten om bescherming te genieten van de Handelsnaamwet. Dat was vroeger meestal geen enkel probleem. De functie van een handelsnaam was namelijk altijd de bescherming van de plaatselijke bekendheid ervan. Sinds de opkomst van het internet komt deze functie steeds meer in het gedrang. Ondernemingen hebben er belang bij om goed vindbaar te zijn op generieke termen. De kans op verwarring wordt zo steeds groter. Dat een handelsnaam anders dan een merk van oudsher geen onderscheidend vermogen hoeft te hebben, is de laatste jaren steeds meer bekritiseerd. In het arrest Artiestenverloning heeft de Hoge Raad beslist dat een louter beschrijvende domeinnaam alleen bescherming geniet indien sprake is van bijkomende omstandigheden. Enkel verwarringsgevaar is niet voldoende. Zie over beschrijvende domeinnamen een eerdere blog van NORD.
In de rechtspraak en literatuur kwam vervolgens de vraag op of deze extra eis van bijkomende omstandigheden ook bij louter beschrijvende handelsnamen geldt. Sinds de uitspraak van het hof Den Haag inzake Parfumswinkel/ANS Trading hanteren de meeste rechtbanken inderdaad de eis van bijkomende omstandigheden. Een louter beschrijvende handelsnaam als Fysio Roermond, Mesologie Zwolle of Webcamsex geniet zonder bijkomende omstandigheden dus geen bescherming tegen verwarringsgevaar. Uit de lagere rechtspraak blijkt overigens dat niet snel sprake is van bijkomende omstandigheden. In verreweg de meeste gevallen staat de houder van een louter beschrijvende handelsnaam met lege handen.
Bijkomende omstandigheden?
In de zaak DOC Dairy Partners/Dairy Partners was de louter beschrijvende handelsnaam “Dairy Partners” aan de orde. Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft in die zaak prejudiciële gesteld aan de Hoge Raad. Eén van die vragen gaat over de vraag of de eis van bijkomende omstandigheden gesteld mag worden. Hoewel de procespartijen in die zaak inmiddels al tot een schikking waren gekomen, besloot de Hoge Raad om de gestelde vragen in het algemeen belang toch te zullen beantwoorden.
Inmiddels heeft de advocaat-generaal een conclusie genomen. Hij concludeert dat de eis van bijkomende omstandigheden niet gesteld mag worden. Naar verwachting zal de Hoge Raad later dit jaar uitspraak doen in deze voor het handelsnaamrecht belangrijke kwestie. Wij zullen u op de hoogte houden.
Bescherming als merk of handelsnaam?
Indien u twijfelt over de beste wijze waarop u uw onderscheidingstekens kunt beschermen, dan kunt u het beste contact op nemen met de specialisten van NORD. Zij kunnen u van een duidelijk en praktisch advies voorzien. Ook heeft NORD ruime ervaring met merkaanvragen. Meer weten over het belang van een goede merkregistratie? Neem contact met ons op of lees deze blog.
