Leestijd: 4 minuten
Overzicht
Hoe verhoudt het recht zich tot social media? Op dit blog zal NORD in de vorm van een serie een overzicht geven van enkele opvallende juridische complicaties uit de praktijk, opgedeeld naar onderwerp:
- Inleiding en definities
- Vrijheid van meningsuiting
- Privacy
- Intellectueel eigendomsrecht
- Telecommunicatierecht
- Arbeidsrecht
- Aansprakelijkheid van de social mediabeheerder
- Conclusie en download
Privacy
Een andere begrenzing van het toelaatbare op social media is het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van anderen. De grondrechten uit onze grondwet en het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM) zijn voor persoongegevens nader uitgewerkt in de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Op grond van artikel 8 Wbp mag men persoonsgegevens enkel gebruik als daarvoor ondubbelzinnig toestemming is verleend of als dit noodzakelijk is, bijvoorbeeld voor de behartiging van een gerechtvaardigd belang. In het geval van foto’s is het ook mogelijk voor gefotografeerden om zich op grond van het portretrecht (artikel 21 Auteurswet) bij een redelijk belang te verzetten tegen publicatie van foto’s waarop zij herkenbaar staan afgebeeld.
Toch is het de alledaagse praktijk dat gebruikers van social media, zonder voorafgaande toestemming of noodzaak, foto’s en dergelijke met anderen daarop wereldwijd openbaar maken. Dit leidde al eens tot een rechtszaak bij Rechtbank Almelo, waarbij de ex-man foto’s van de ex-vrouw en hun kind op Hyves had gezet. De rechter maakte daarbij een onderscheid tussen welke zaken op het afgescheiden gedeelte stonden (enkel raadpleegbaar door Hyves-vrienden; geen inbreuk op privacy) en op het openbare gedeelte (door iedereen raadpleegbaar; inbreuk op privacy). In de literatuur wordt wel de vraag gesteld of de beslotenheid van een niet-openbaar gedeelte niet betrekkelijk is, omdat het uiteraard niet ondenkbeeldig is dat via Hyves-vriendjes alsnog de foto’s in omloop komen buiten Hyves. Echter, ook op Curaçao werd begin 2011 een bericht, dat enkel toegankelijk was voor Facebook-vrienden, niet beschouwd als een publicatie.
Ook een man die, zelfs na een eerste kort geding, doorging met profielen op social media aanmaken om daarmee beledigende teksten over zijn ex te publiceren, pleegde inbreuk op de privacy van zijn ex en diens kinderen. Hem werd door de Amsterdamse voorzieningenrechter eind 2012 daarom verboden om voor een periode van één jaar profielen aan te maken op social media. Hoewel de man aangaf dat de teksten alleen op privé-profielen zichtbaar waren, kon zijn ex aantonen dat deze gewoon via Google vindbaar waren en dus openbaar.
Veel gebruikers van social media lijken zich daarentegen totaal niet bewust te zijn van de impact van hun gebruik van social media op hun eigen privéleven en dat van derden. Meer in het algemeen loopt de ontwikkeling van het recht wellicht wat achter bij nieuwe, nog niet uitgekristalliseerde sociale conventies. Vooral jongeren lijken weinig besef te hebben van hun handelen op internet en de mogelijke consequenties voor hun persoonlijke levenssfeer. Er is echter een nieuwe Europese privacy-verordening in de maak, die voor iedere Europeaan zal gelden en mede ten doel heeft om aan kinderen extra privacybescherming te verlenen.
Vervolg
Lees ook op dit blog: Deel 4 over social media en intellectueel eigendom.